Viêm phổi là một bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là trong thời điểm giao mùa. Khi thời tiết thay đổi đột ngột, hệ miễn dịch của cơ thể có thể bị suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus gây bệnh xâm nhập. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các biểu hiện phổ biến của viêm phổi trong giai đoạn giao mùa và cách phòng ngừa hiệu quả.
1. Ho kéo dài
Ho là một trong những triệu chứng đặc trưng nhất của viêm phổi. Đặc điểm của cơn ho trong trường hợp này bao gồm:
• Ho kéo dài trên 2 tuần
• Ban đầu có thể là ho khan, sau đó chuyển sang ho có đờm
• Đờm có thể có màu trắng, vàng hoặc xanh
• Cảm giác đau hoặc tức ngực khi ho
2. Sốt và ớn lạnh
Sốt là phản ứng của cơ thể khi chống lại nhiễm trùng. Trong trường hợp viêm phổi:
• Nhiệt độ cơ thể thường trên 38°C
• Sốt có thể kéo dài nhiều ngày
• Kèm theo cảm giác ớn lạnh, rùng mình
• Đổ mồ hôi, đặc biệt là vào ban đêm
3. Khó thở
Khi phổi bị viêm, khả năng trao đổi khí bị ảnh hưởng, dẫn đến:
• Thở nhanh và nông
• Cảm giác tức ngực, khó thở sâu
• Khó thở tăng lên khi vận động
• Trong trường hợp nặng, có thể thấy tím tái ở môi hoặc đầu ngón tay
4. Mệt mỏi và suy nhược
Viêm phổi có thể gây ra tình trạng mệt mỏi kéo dài:
• Cảm giác kiệt sức, không có năng lượng
• Chán ăn, giảm cân không chủ ý
• Rối loạn giấc ngủ
• Khó tập trung trong công việc hoặc học tập
5. Đau cơ và đau đầu
Nhiều bệnh nhân viêm phổi còn gặp phải:
• Đau nhức cơ bắp toàn thân
• Đau đầu dai dẳng
• Đau khớp
Viêm phổi lây qua đường nào?
Viêm phổi có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:
1. Lây qua đường hô hấp:
• Hít phải các giọt bắn chứa vi khuẩn hoặc virus từ người bệnh khi ho, hắt hơi
• Tiếp xúc gần với người mắc bệnh trong không gian kín, thiếu thông thoáng
2. Lây qua đường tiếp xúc:
• Chạm vào bề mặt bị nhiễm khuẩn, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng
• Dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh
3. Lây từ môi trường:
• Hít phải vi khuẩn hoặc nấm có trong không khí, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm
• Tiếp xúc với nguồn nước bị ô nhiễm (hiếm gặp)
4. Lây từ bệnh viện:
Nhiễm khuẩn bệnh viện, đặc biệt ở những bệnh nhân phải thở máy
Lưu ý rằng không phải tất cả các loại viêm phổi đều lây nhiễm. Viêm phổi do vi khuẩn và virus thường có khả năng lây lan, trong khi viêm phổi do nấm hoặc do hít phải chất độc thường không lây từ người sang người.
Ai dễ mắc viêm phổi?
Mặc dù viêm phổi có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, một số nhóm người có nguy cơ cao hơn:
1. Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi
2. Người cao tuổi trên 65 tuổi
3. Người có hệ miễn dịch suy yếu:
• Bệnh nhân HIV/AIDS
• Người đang điều trị ung thư
• Người ghép tạng
4. Người mắc các bệnh mạn tính:
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
• Bệnh tim mạch
• Đái tháo đường
• Bệnh gan hoặc thận mạn tính
5. Người hút thuốc lá
6. Người nghiện rượu
7. Bệnh nhân nằm viện lâu ngày, đặc biệt là những người phải thở máy
8. Phụ nữ mang thai
9. Người sống trong môi trường ô nhiễm hoặc đông đúc
Các loại viêm phổi thường gặp
Viêm phổi có thể được phân loại dựa trên nguyên nhân gây bệnh hoặc nơi mắc bệnh:
1. Phân loại theo nguyên nhân:
• Viêm phổi do vi khuẩn: Thường gặp nhất là do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae)
• Viêm phổi do virus: Phổ biến ở trẻ em, có thể do virus cúm, RSV, hoặc gần đây là SARS-CoV-2
• Viêm phổi do nấm: Thường gặp ở người có hệ miễn dịch suy yếu
• Viêm phổi hít: Do hít phải thức ăn, nước bọt, hoặc chất nôn vào phổi
2. Phân loại theo nơi mắc bệnh:
• Viêm phổi mắc phải tại cộng đồng (CAP): Xảy ra bên ngoài bệnh viện hoặc cơ sở y tế
• Viêm phổi bệnh viện (HAP): Phát triển sau 48 giờ nhập viện
• Viêm phổi liên quan đến thở máy (VAP): Xảy ra ở bệnh nhân đang thở máy
3. Viêm phổi không điển hình:
• Gây ra bởi các vi khuẩn như Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila
• Thường có triệu chứng nhẹ hơn và khó chẩn đoán
Mỗi loại viêm phổi có đặc điểm riêng và cần phương pháp điều trị phù hợp. Việc xác định chính xác loại viêm phổi giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị hiệu quả nhất.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn hoặc người thân có từ hai triệu chứng trở lên trong số các triệu chứng kể trên, đặc biệt là sốt cao và khó thở, cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Viêm phổi có thể trở nên nghiêm trọng nhanh chóng, đặc biệt ở người cao tuổi, trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.
Phòng ngừa viêm phổi trong mùa giao mùa
1. Tăng cường hệ miễn dịch:
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng
• Bổ sung vitamin C và D
• Tập thể dục đều đặn
• Ngủ đủ giấc
2. Giữ vệ sinh cá nhân:
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng
• Tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng
3. Bảo vệ cơ thể khỏi thời tiết thay đổi:
• Mặc quần áo phù hợp với thời tiết
• Tránh tiếp xúc đột ngột với nhiệt độ thay đổi
4. Tiêm phòng:
• Tiêm vắc-xin phòng cúm hàng năm
• Xem xét tiêm vắc-xin phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn
5. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh:
• Đeo khẩu trang khi ở nơi đông người
• Tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh đường hô hấp
Viêm phổi là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được. Bằng cách nhận biết sớm các dấu hiệu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chúng ta có thể bảo vệ bản thân và người thân khỏi căn bệnh này trong mùa giao mùa. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của mình và không ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi cần thiết.