Tin tức
MỠ MÁU CAO – KẺ THÙ THẦM LẶNG CỦA SỨC KHỎE
Mỡ máu, hay còn gọi là lipid máu, là một thuật ngữ chỉ lượng chất béo trong máu. Các thành phần chính của mỡ máu bao gồm cholesterol và triglyceride. Mỡ máu đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng cơ thể, nhưng khi ở mức quá cao có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Mỡ máu bao nhiêu là cao?
Để xác định mỡ máu có cao hay không, cần dựa vào kết quả xét nghiệm lipid máu. Dưới đây là các chỉ số cần quan tâm:
Cholesterol toàn phần:
Bình thường: < 200 mg/dL
Ranh giới cao: 200-239 mg/dL
Cao: ≥ 240 mg/dL
LDL (cholesterol xấu):
Tối ưu: < 100 mg/dL
Gần tối ưu: 100-129 mg/dL
Ranh giới cao: 130-159 mg/dL
Cao: 160-189 mg/dL
Rất cao: ≥ 190 mg/dL
HDL (cholesterol tốt):
Thấp: < 40 mg/dL ở nam, < 50 mg/dL ở nữ
Tối ưu: ≥ 60 mg/dL
Triglyceride:
Bình thường: < 150 mg/dL
Ranh giới cao: 150-199 mg/dL
Cao: 200-499 mg/dL
Rất cao: ≥ 500 mg/dL
Nguyên nhân gây mỡ máu cao
Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến tình trạng mỡ máu cao:
– Chế độ ăn không lành mạnh: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa và trans fat
– Lối sống ít vận động
– Di truyền
– Thừa cân, béo phì
– Tuổi tác (nguy cơ tăng theo tuổi)
– Một số bệnh lý như đái tháo đường, suy giáp
– Tác hại của mỡ máu cao
Mỡ máu cao nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:
– Xơ vữa động mạch
– Bệnh tim mạch vành
– Đột quỵ
– Bệnh động mạch ngoại biên
Làm gì khi bị mỡ máu cao?
Nếu bạn được chẩn đoán mỡ máu cao, đừng lo lắng. Có nhiều biện pháp để kiểm soát tình trạng này:
a) Thay đổi chế độ ăn:
– Giảm thức ăn giàu chất béo bão hòa và trans fat
– Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt
– Ăn nhiều cá, đặc biệt là cá giàu omega-3 như cá hồi, cá thu
– Chọn các loại dầu thực vật lành mạnh như dầu ô liu, dầu cải
b) Tăng cường vận động:
– Tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần
– Chọn các hoạt động phù hợp như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe
c) Duy trì cân nặng hợp lý:
– Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì
– Duy trì chỉ số BMI trong khoảng 18.5-24.9
d) Hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá
e) Kiểm soát stress:
– Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền
– Đảm bảo ngủ đủ giấc
f) Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ:
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ mỡ máu như statin
g) Kiểm tra định kỳ:
Thực hiện xét nghiệm lipid máu định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ
h) Bổ sung thực phẩm có lợi:
– Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như yến mạch, đậu, táo
– Bổ sung các loại hạt như hạnh nhân, óc chó
– Sử dụng tỏi và gừng trong chế biến món ăn
Dấu hiệu của người mỡ máu cao
Mỡ máu cao thường được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì nó thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể gợi ý tình trạng này:
– Vàng da và mắt (do tích tụ cholesterol dưới da)
– Xuất hiện các nốt vàng quanh mắt hoặc khuỷu tay (xanthoma)
– Đau ngực (do xơ vữa động mạch vành)
– Khó thở hoặc đau khi vận động
– Đau đầu thường xuyên
– Tê hoặc ngứa ran ở chân và bàn chân
– Mệt mỏi và chóng mặt không rõ nguyên nhân
Lưu ý: Nhiều người mỡ máu cao không có bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy, việc kiểm tra định kỳ là rất quan trọng, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ.
Mỡ máu cao nên kiêng ăn gì?
Để kiểm soát mỡ máu cao, bạn nên hạn chế hoặc tránh các loại thực phẩm sau:
a) Thực phẩm giàu chất béo bão hòa:
– Thịt đỏ béo, thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội
– Da động vật
– Bơ, kem, pho mát đầy đủ chất béo
– Dầu dừa, dầu cọ
b) Thực phẩm chứa chất béo trans:
– Thực phẩm chiên rán
– Bánh quy, bánh ngọt đóng gói
– Bơ thực vật (margarine)
c) Thực phẩm giàu cholesterol:
– Lòng đỏ trứng (hạn chế không quá 2-3 quả/tuần)
– Nội tạng động vật như gan, thận, óc
d) Đồ uống có cồn:
Hạn chế rượu, bia và các loại đồ uống có cồn khác
e) Thực phẩm chế biến sẵn:
– Thức ăn nhanh
– Snack mặn đóng gói
– Nước ngọt có ga
f) Thực phẩm giàu đường tinh luyện:
– Bánh kẹo, socola
– Nước ngọt, nước trái cây đóng hộp
– Thay vào đó, hãy tập trung vào chế độ ăn giàu rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Chế độ ăn Địa Trung Hải được chứng minh là có lợi cho người mỡ máu cao.
Kết luận
Mỡ máu cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng có thể kiểm soát được thông qua lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống phù hợp. Việc nhận biết các dấu hiệu, kiểm tra định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là chìa khóa để quản lý tình trạng này hiệu quả. Bằng cách kết hợp chế độ ăn cân bằng, tập thể dục đều đặn và duy trì cân nặng hợp lý, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe tim mạch của mình.
Hãy nhớ rằng, mỗi người có thể có nhu cầu dinh dưỡng và sức khỏe khác nhau. Vì vậy, luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có được lời khuyên phù hợp nhất cho tình trạng cụ thể của bạn.
